Angus Deaton "Wielka ucieczka. Zdrowie, bogactwo i źródła nierówności "

Tytuł: Wielka ucieczka. Zdrowie, bogactwo i źródła nierówności 

Autor: Angus Deaton

Wydawnictwo: PWN

Ubóstwo jest jednym z najbardziej ważkich problemów we współczesnym świecie. Mimo powszechnego użycia tego terminu, ma on wiele znaczeń i każdy z nas interpretuje go inaczej, w zależności od sytuacji życiowej i zdobytego doświadczenia. Pewne jest natomiast, iż jest to przedmiot zainteresowań wielu dyscyplin naukowych, a każda z nich rozpatruje tę kwestię z własnej perspektywy. Ekonomia, analizuje ubóstwo przez pryzmat sposobów radzenia sobie z ograniczonym dostępem do dóbr i usług bądź też całkowitym brakiem tego dostępu. Polityka społeczna zalicza ubóstwo do zagadnień, których rozwiązanie powinno znaleźć się w gestii państw, zaś socjologia postrzega ubóstwo jako poziom dochodu koniecznego do utrzymania się przy życiu lub wykonania fizycznej pracy. Każda z tych dziedzin tak naprawdę ma bardzo ograniczone spojrzenie na kwestie ubóstwa, brak jest ujęcia interdyscyplinarnego, które traktowałoby pojęcie to wieloaspektowo. 

Być może pewnym przełomem w odnoszeniu się do tematu ubóstwa, będzie wciągająca publikacja autorstwa Angusa Deatona, laureata Nagrody Nobla 2015 w dziedzinie ekonomii, ekonomisty, wykładowcy akademickiego. W opublikowanej nakładem wydawnictwa PWN książce „Wielka ucieczka. Zdrowie, bogactwo i źródła nierówności”, autor porusza nie tylko temat ubóstwa, ale też wolności – zarówno tej finansowej, jak i wolności pozwalającej nam na dobre życie i robienie tego, co robić pragniemy. Głównym celem książki jest analiza zamożności i zdrowia na świecie, a choć Deaton koncentruje się na współczesności, to celem nakreślenia pełnego obrazu sytuacji nierzadko odwołuje się on do czasów minionych. Lektura publikacji, choć niełatwa, pozwala zyskać nam szerszą perspektywę spojrzenia na ubóstwo, stanowi bodziec do refleksji, a mam też nadzieję, że do działania. Z pewnością dostarczy ona wielu cennych informacji i inspiracji nie tylko przedstawicielom świata biznesu i polityki, ekonomistom czy socjologom, ale też szerokiemu gronu czytelników, zainteresowanych wpływem różnych czynników na poziom naszego życia oraz na zdrowie.

Książka składa się z trzech części, z czego pierwsza dostarcza nam informacji na temat dobrobytu na świecie w różnych okresach rozwoju cywilizacji – autor analizuje poprawę kondycji finansowej i szeroko rozumianego dobrobytu, na podstawie własnej rodziny. Znajdziemy tu również rozważania na temat umieralności w różnych regionach globu, w tym umieralności dzieci, wzrostu oczekiwanej długości życia w krajach charakteryzujących się wysokim stopniem rozwoju, zagłębimy się również w działania UNICEF-u, będącego agendą ONZ, zajmującą się między innymi zdrowiem i warunkami życia. Autor stara się również odpowiedzieć na pytanie, co jest powodem tego, że w krajach biednych umiera tak wiele dzieci i podkreśla niezwykle istotną kwestię, jaką są wydatki rządu na ochronę zdrowia. 

Druga część książki zajmuje się materialną stroną naszego życia, zaś autor rozpoczyna ją analizą dobrobytu materialnego w USA na przestrzeni ostatnich stu lat. Deaton dowodzi, że PKB nie tylko nie jest dobrym wyznacznikiem dobrobytu, ale jego zastosowanie jest ograniczone nawet w kwestii funkcjonowania jako miara dochodów. Autor wykorzystuje również temat nierówności na rynku pracy do podkreślenia, iż dystrybucji dochodów nie da się wyjaśnić tak łatwo, jak mechanizmu podaży czy popytu, bowiem jest ona efektem łącznego działania wielu czynników. Zajmuje się ponadto kontrowersyjnym tematem globalizacji i wskazuje na pułapki zawarte w globalnych wskaźnikach ubóstwa i nierówności. 

Część trzecia traktuje natomiast o pomocy osobom żyjącym w skrajnym ubóstwie i stanowi niejako podsumowanie całej książki. Deaton nie waha się tu formułować konkretnych propozycji zmian oraz dostarcza gotowe rozwiązania, wskazując przy okazji przyczyny tego, iż na świecie wciąż występują tak duże dysproporcje w kwestii posiadania dobór bądź ich braku. To wszystko składa się na fascynującą książkę, która zmienia nasz sposób patrzenia nie tylko na problem ubóstwa, ale i światowych gospodarek, nierówności społecznych relacji pomiędzy świadomością a zdrowiem, a także i na wiele innych kwestii, których dotychczas z ubóstwem nie utożsamialiśmy. Autor operuje badaniami, wykresami, pozwalającymi porównać skalę zjawiska na przestrzeni lat czy odnieść się do poszczególnych rejonów świata, a także uświadamia nam, jak wielka ucieczka była naszym udziałem – ucieczka przed ubóstwem, śmiercią, brakiem szans na lepsze życie. Po skończonej lekturze książki „Wielka ucieczka…” Deatona, długo jeszcze wybrzmiewa pytanie, czy ostatecznie ta tytułowa ucieczka, będzie miała szczęśliwe zakończenie …