Jak się nie zgubić w gąszczu kart płatniczych?

źródło: pixabay.com

Nie ma chyba osoby, która nie ma w portfelu choć jednej karty płatniczej, albo która choć raz nie pomyślała o jej wyrobieniu. Mnogość oferty banków i szeroki zakres funkcjonalności sprawia jednak, że zaczynamy gubić się w gąszczu propozycji. Czy zawsze dokładnie wiemy, co zyskujemy posiadając określony rodzaj karty? Która z nich będzie najlepsza? Czym różni się karta debetowa od kredytowej, a kredytowa od przedpłaconej? 

W języku potocznym często błędnie używamy określeń: karta kredytowa, debetowa, bankomatowa. Konsekwencją braku pełnej informacji na temat kart, jest niewykorzystanie możliwości jakie dają, bądź – wręcz przeciwnie – borykanie się z ograniczeniami. Warto zatem uporządkować wiedzę o kartach.

Rodzaje kart

W zależności od przyjętego kryterium klasyfikacji, możemy podzielić karty np. ze względu na sposób rozliczania, funkcje użytkowe, obszar na którym są akceptowalne, czy dodatkowe korzyści dla posiadacza karty.

Podstawowym wyróżnikiem kart jest funkcja płatnicza, w zakresie której możemy wyróżnić: 

• karty niepłatnicze, 
• karty płatnicze. 

Karty niepłatnicze to karty nie posiadające funkcji płatniczych, jak np. karty telefoniczne, lojalnościowe, czy karty SIM w telefonach komórkowych. 

Karta płatnicza jest elektronicznym instrumentem płatniczym wydawanym przez banki. Stanowi ona jedno z narzędzi zdalnego dostępu do pieniędzy zgromadzonych na rachunku bankowym i pozwala na podejmowanie gotówki z bankomatu i/lub dokonywanie płatności za towary i usługi, także na odległość (np. przez Internet lub telefon). Stanowi ona ekwiwalent gotówki i umożliwia regulowanie płatności w sposób bezgotówkowy.

Rodzaj karty płatniczej uzależniony jest od charakteru umowy i rodzaju rozliczeń pomiędzy klientem a organizacją wystawiającą karty. Płatność tą kartą jest wygodną alternatywą w stosunku do transakcji gotówkowej - nie trzeba za każdym razem wypłacać gotówki, gdy planujemy zakupy. W chwili przeprowadzania transakcji wystarczy włożyć kartę do terminalu płatniczego / zbliżyć ją, podać kod PIN, zatwierdzić, zaś system bankowy zrealizuje transakcję, pomniejszając saldo naszego rachunku o odpowiednią kwotę.

Karty płatnicze mogą być wydawane przez banki, niebankowe instytucje finansowe bądź takie podmioty, jak sieci handlowe, instytucje pośrednictwa finansowego, stacje paliw czy firmy telekomunikacyjne.

Trzy podstawowe rodzaje kart płatniczych są następujące: 

• Karta debetowa 

Jest ona wydawana do rachunku bankowego i służy do rozporządzania środkami na koncie. Karta ta obciąża konto posiadacza kwotą transakcji w momencie jej wykonywania. Można nią nie tylko wypłacać pieniądze z bankomatu, ale i płacić w sklepach i doładowywać konto telefonu. Najczęściej kartą tego typu można posługiwać się do wysokości aktualnego stanu konta posiadacza karty, jednak w praktyce możliwe jest otworzenie przez bank salda debetowego lub kredytu na koncie osobistym.

Mówiąc o kartach debetowych należy wspomnieć o karcie bankomatowej – jest to karta debetowa o ograniczonych funkcjach. Jest ona powiązana z rachunkiem klienta w banku, ale może być wykorzystywana jedynie do transakcji w bankomatach. 

• Karta kredytowa 

Karta ta funkcjonuje na zasadzie „pay later”. Nie jest najczęściej związana z kontem osobistym, a warunkiem jej uzyskania jest posiadanie wymaganej przez bank zdolności kredytowej. Na podstawie analizy sytuacji finansowej klienta, bank ustala tzw. limit kredytowy, czyli maksymalną kwotę zadłużenia, do wysokości której można dokonywać transakcji kartą. Płacąc kartą korzystamy zatem z pieniędzy użyczonych przez bank w ramach przyznanego limitu kredytowego. Na koniec okresu rozliczeniowego (najczęściej na koniec miesiąca) możemy spłacić w całości lub w części zadłużenie zaciągnięte za pomocą karty, w przeciwnym przypadku bank zacznie naliczać odsetki (wysokość oprocentowania zależy od obowiązującej w banku tabeli opłat i prowizji). Użytkownik karty okresowo dostaje rozliczenie wszystkich operacji wykonanych kartą. 

• Karta obciążeniowa (ang. Charge Card) 

Karta ta wydawana jest do rachunku bankowego dla tych klientów, którzy już od pewnego (ustalonego przez bank) czasu są posiadaczami konta w danym banku. Dla każdego posiadacza karty ustalany jest tzw. miesięczny limit wydatków, do wysokości którego może on dokonywać transakcji. Raz w miesiącu bank przedstawia klientowi rozliczenie i oczekuje całkowitego uregulowania zobowiązań w przeciągu określonego czasu (w przeciwieństwie do kart kredytowych, posiadacz nie może spłacić tylko części zadłużenia). 

Poza powyższymi typami kart, możemy także wyróżnić:

• Kartę wirtualną - w przeciwieństwie do innych kart płatniczych, nie jest wydawana w fizycznej postaci. Bardzo często klient otrzymuje tylko kopertę z papierowym wydrukiem zawierającym dane karty: jej numer, datę ważności, imię i nazwisko posiadacza. Może być ona używana do obsługi transakcji, podczas których nie jest konieczna fizyczna obecność, np. transakcji e-commerce oraz zamówień składanych drogą pocztową i telefoniczną. Za pomocą karty wirtualnej nie wypłacimy pieniędzy z bankomatu. Płatność taką kartą uznawana jest za bardzo bezpieczną, bowiem każda transakcja podlega autoryzacji. 
• Kartę przedpłaconą (kartę typu prepaid) - to instrument finansowy, który wymaga zasilenia (np. za pomocą przelewu bankowego) na tzw. konto techniczne banku wystawiającego kartę. Zasilone karty mogą być następnie użyte przy przeprowadzaniu transakcji aż do wysokości salda na karcie. W każdej chwili można dokonać kolejnego zasilenia. Karta ta sprawdza się przy wszelkiego rodzaju płatnościach, także przez Internet. Może być ona wydana na okaziciela, tj. nie jest związana z konkretną osobą i może być wykorzystana jako np. karta podarunkowa. Ponadto, zaletą karty prepaid jest wysokie bezpieczeństwo – w przypadku kradzieży ryzykujemy wyłącznie utratą środków znajdujących się na rachunku technicznym karty.